26 Haziran 2024 tarihinde yürürlüğe giren Sermaye Piyasası Kanunu’nda yapılan değişikliklerle, Türkiye’de ilk defa kripto varlıklar yasal düzenlemeye tabi tutulmuştur. Bu değişikliklerden önce Türk hukukunda kripto varlıklarla ilgili düzenlemeler sınırlıydı ve kripto paraları doğrudan kapsayan net bir yasal çerçeve bulunmuyordu. Kripto varlıklar, elektronik para ya da menkul kıymet gibi geleneksel finansal araçlarla aynı statüde değerlendirilmemekteydi. Mevcut düzenlemeler, kripto paraların hukuki statüsünü açık bir şekilde tanımlamadığından, doktrinde bu varlıklar “dijital malvarlığı” veya “gayri maddi malvarlığı” olarak sınıflandırılmıştır.
16 Nisan 2021 tarihinde yayımlanan “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik”, kripto paraların ödeme aracı olarak kullanılmasını yasaklamıştır. Ancak bu yönetmelik, kripto varlıkların genel kullanımını veya yatırım aracı olarak değerlendirilmesini engellememektedir. Mevzuattaki bu eksiklikler, kripto paraların ticari işlemlerde ve yatırımlarda nasıl kullanılacağı konusunda belirsizlikler yaratmaktadır.
Kripto paraların ödeme aracı olarak kullanımı yasaklanmış olsa da, taraflar arasında sözleşme serbestisi ilkesi kapsamında kripto paralar kullanılabilir. Yani kişiler arası ticari işlemlerde kripto paralarla ödeme yapılabilir; fakat bu tür sözleşmelerin geçerliliği ve hukuki güvenliği tam olarak sağlanamamaktadır. Dolayısıyla bu alanda ortaya çıkabilecek uyuşmazlıkların çözümünde hukuki boşluklar mevcuttur. Sonuç olarak, kripto paraların hukuki statüsünü netleştirecek daha kapsamlı ve ayrıntılı yasal düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır.
26 Haziran 2024 tarihinde yürürlüğe giren değişikliklerle 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu, Türkiye’deki sermaye piyasalarının güvenli, şeffaf ve etkin bir şekilde işleyişini sağlamayı amaçlayan kapsamlı bir düzenleme sunmaktadır. Kanunun, özellikle kripto varlıklar ve sermaye piyasası araçlarına dair hükümleri şu şekildedir:
- Kanunun Amaç ve Kapsamı
Kanunun ana amacı, sermaye piyasalarının güvenli ve adil bir şekilde işlemesini sağlamak, yatırımcıların haklarını korumak ve piyasalarda rekabetçi bir ortam yaratmaktır. Bu kapsamda kanun; sermaye piyasası araçlarının ihraç edilmesini, halka arzını, sermaye piyasası kurumlarını, borsaları ve bu piyasaların denetimini kapsar. - Kripto Varlıklarla İlgili Düzenlemeler
2024 yılında yapılan değişikliklerle, kripto varlıklar ve bu varlıkların alım satımına ilişkin düzenlemeler kanuna eklenmiştir. Kripto varlıklar, “dağıtık defter teknolojisi (DLT) veya benzeri bir teknoloji kullanılarak elektronik olarak oluşturulan, saklanabilen ve dijital ağlar üzerinden değer ifade edebilen gayri maddi varlıklar” olarak tanımlanmıştır. Kanun, kripto varlıklarla ilgili çeşitli hizmet sağlayıcılarını ve bu hizmetlerin düzenlemelerini kapsar. - Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları
Kripto varlık alım-satım platformları, saklama hizmeti sağlayan kuruluşlar ve kripto varlıkların ilk satışı ile dağıtımını yapan diğer hizmet sağlayıcıları kanunda tanımlanmıştır. Bu hizmet sağlayıcıların faaliyetleri, kripto varlıkların güvenli bir şekilde transfer edilmesi, saklanması ve izlenmesi amacıyla belirli kurallara bağlanmıştır. - Kripto Varlıkların Saklanması ve İzlenmesi
Kanun, kripto varlıkların güvenli saklanması ve izlenmesi için hizmet sağlayıcıların sorumluluklarını belirler. Kripto varlıkların saklanması, özel anahtarların güvenliği ve platform müşterilerinin varlıklarının korunması gibi konular kanunla güvence altına alınmıştır. Bu varlıkların dağıtık defter teknolojisi veya benzeri sistemlerle entegre edilerek izlenmesi ve kaydedilmesi sağlanabilir. - Kripto Varlıkların İhracı ve Kaydı
Sermaye piyasası araçlarının kayden izlenmesi, kanunun önemli hükümlerindendir. Kanun, sermaye piyasası araçlarının kaydi olarak izlenmesini ve fiziki senetler yerine elektronik kayıtlara dayalı bir sistemin kullanılmasını öngörmektedir. 2024 yılında yapılan değişikliklerle, sermaye piyasası araçlarının kripto varlık olarak ihraç edilmesi ve bu varlıkların elektronik ortamda izlenmesi mümkün hale gelmiştir. Hak sahipliği ve transfer işlemleri ilgili elektronik sistemler üzerinden yapılabilir ve Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) ile entegrasyon sağlanabilir. - Kamuyu Aydınlatma ve Denetim
Kanun, ihraççılar ve halka arz edenler için kamuyu aydınlatma yükümlülükleri getirmektedir. Bu yükümlülükler kapsamında, ihraççıların sermaye piyasası araçlarıyla ilgili tüm finansal ve operasyonel bilgileri doğru ve şeffaf bir şekilde açıklamaları zorunludur. Kripto varlıkların da bu yükümlülükler çerçevesinde izlenmesi ve denetlenmesi söz konusu olabilir. Ayrıca, kripto varlık hizmet sağlayıcıları belirli denetim ve raporlama yükümlülüklerine tabidir. - İzahnamenin Onaylanması ve Yayımlanması
Sermaye piyasası araçlarının halka arz edilmesi veya borsada işlem görmesi için izahname hazırlanması zorunludur. İzahnamede, yatırımcılara sunulacak sermaye piyasası aracının özellikleri, riskleri ve hakları hakkında kapsamlı bilgi verilmelidir. Kripto varlıkların ilk satış veya dağıtımları da bu düzenlemeye tabidir. - Kripto Varlıkların Hukuki Statüsü
Kanunda yapılan son değişiklikler, kripto varlıkların hukuki statüsünü belirlemeye yönelik önemli adımlar içermektedir. Bu varlıkların menkul kıymet ya da sermaye piyasası aracı olarak kabul edilip edilmeyeceği, ihraç şekline ve dayanak varlığına bağlıdır. Kripto varlıkların sermaye piyasası aracı olarak ihraç edilmesi durumunda, bu araçlar diğer menkul kıymetler gibi sermaye piyasası düzenlemelerine tabi olacaktır.
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu, Türk sermaye piyasalarını düzenleyen temel bir yasadır ve son değişikliklerle birlikte kripto varlıklar da bu düzenlemelere dahil edilmiştir. Kanun, kripto varlıkların tanımını, hizmet sağlayıcılarını ve bu varlıkların saklanmasını ayrıntılı şekilde ele almakta, böylece yatırımcıların ve piyasaların korunmasını hedeflemektedir. Kripto varlıklar konusunda yapılan bu düzenlemeler kapsamlı olsa da yalnızca belirli kripto varlık türlerini kapsamaktadır ve hukuki boşlukların doldurulması için gelecekte daha fazla yasal düzenlemeye ihtiyaç duyulabilir.
Özellikle bireyler arasındaki kripto para işlemleri düzenlenmemiş ve 2021 tarihli Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik hala geçerliliğini korumaktadır. Ayrıca resmi kaydı olmayan platformlar üzerinden yapılan işlemler için hiçbir düzenlemke de getirilmemiştir.
Yasal düzenlemeler bir kenara Kripto Varlıklar özünde merkezi otorite denetimi dışında kalmayı amaçlayan sistemlerdir. Hem devlet otoritesinden ve yetkisinden kaçmak için kurulan bir ekonomi teknolojisini kullanıp hem de olası zarar ve ziyanlarda devlet yetiş demek kendi içerisinde tutarsızlıktır.
Gerek blokchain teknolojisinin doğası gereği gerekse de bu teknolojinin kullanım alanları gereği kripto para piyasaları her zaman yasa dışı faaliyetlere, kara borsaya ve suç içerikli ticaretlere açık olacaktır. Bu sebeple bu alanda yaşayacağınız sorunlarda adalet sistemi, hakimler ve savcılarımızın yeterinde bilgili olmama ihtimalii göz önünde bulundurarak alanda uzaman avukatlardan yardım almanıız tavsiye ederiz.